Huwelijkse voorwaarden leiden niet tot heffing schenkbelasting
Het aangaan van een huwelijk of het aangaan of wijzigen van huwelijkse voorwaarden leidt niet tot heffing van schenkbelasting. Dat staat in het besluit van 29 maart 2018 van de staatssecretaris van Financiën. Dit besluit vervangt het oude besluit uit 2010 en werkt terug tot 1 januari 2018.
Op Prinsjesdag 2017 kondigde het kabinet aan van plan te zijn de Successiewet aan te passen. Maar deze wijziging is daarna ingetrokken. Dat heeft er wel voor gezorgd dat sinds de invoering op 1 januari 2018 van het nieuwe huwelijksvermogensrecht, er soms onduidelijkheid was over wanneer schenkbelasting is verschuldigd bij het aangaan of wijzigen van huwelijkse voorwaarden. De staatssecretaris geeft in het geactualiseerde besluit uitleg.
Nieuwe huwelijksvermogensrecht
Voor een stel dat op of na 1 januari 2018 huwt, ontstaat een ‘wettelijke’ gemeenschap van goederen. Dat houdt in dat alleen alle gezamenlijke eigendommen en schulden in de gemeenschap vallen. Alle eigendommen en schulden van een van de partners blijven van die ene partner. Tot 1 januari 2018 was dit een algehele gemeenschap van goederen, waartoe ook het voorhuwelijkse vermogen van de echtgenoten behoorde.
Van deze sinds 1 januari 2018 geldende wettelijke gemeenschap (ook wel ‘beperkte gemeenschap’ genoemd) kan men via huwelijkse voorwaarden afwijken.
Belastbare schenking bij huwelijkse voorwaarden?
Bij trouwen zonder huwelijkse voorwaarden is er nooit sprake van een belastbare schenking. Hoe zit het dan als er wel huwelijkse voorwaarden worden opgesteld?
Gehuwden die huwelijkse voorwaarden aangaan of aanpassen, zullen geen aanslag schenkbelasting krijgen als de nieuwe huwelijkse voorwaarden leiden tot:
- een wettelijke gemeenschap van goederen, zoals die zou zijn ontstaan door op of na 1 januari 2018 te trouwen zonder huwelijkse voorwaarden; of
- een algehele gemeenschap van goederen, zoals die zou zijn ontstaan wanneer men voor 2018 zonder huwelijkse voorwaarden zou zijn getrouwd.
Andere verhouding dan 50/50
Als huwelijkse voorwaarden worden aangegaan bij of na een huwelijk, waarbij de ene echtgenoot meer vermogen had dan de ander en er een andere verdeling dan een wettelijke of algehele gemeenschap ontstaat, dan kan dit wel leiden tot een belastbare schenking.
Dit is alleen niet het geval wanneer het vermogen van degene die vóór de huwelijkse voorwaarden al het hoogste vermogen had:
- niet lager wordt dan 50%; en
- niet een hoger deel wordt dan het al was.
Voorbeeld
Leo en Nicole gaan trouwen onder huwelijkse voorwaarden. Ze gaan een algehele gemeenschap van goederen aan met de verdeelsleutel man-vrouw van 70-30. De man heeft bij het aangaan van het huwelijk een vermogen van € 900.000. De vrouw heeft een vermogen van € 100.000.
Stel dat de huwelijksgoederengemeenschap 5 jaar later wordt ontbonden. Dan heeft de man bij gelijk gebleven vermogens recht op € 700.000 en de vrouw op € 300.000. Omdat de man € 900.000 had en bij ontbinding van de gemeenschap recht heeft op meer dan de helft van het tot de algehele gemeenschap behorende vermogen, is er voor de toepassing van de Successiewet geen sprake van een schenking. De goedkeuring geldt niet voor de situatie dat de man en vrouw een verdeling van bijvoorbeeld 30-70 hadden afgesproken, omdat het deel waar de man recht op heeft dan daalt en onder 50% komt.
Ook geldt de goedkeuring niet bij een verdeelsleutel van 95-5, omdat het vermogen van de man dan zou stijgen van 90% naar 95%, terwijl hij op voorhand al de meest vermogende was.
Wederkerig finaal verrekenbeding
Een finaal verrekenbeding is een beding in de huwelijkse voorwaarden. Hierbij is in eerste instantie elke gemeenschap uitgesloten (koude uitsluiting), maar op het moment van scheiden en overlijden (of alleen overlijden) wordt er gedaan alsof men in gemeenschap van goederen getrouwd was. In het besluit keurt de staatssecretaris goed dat ook wanneer er een dergelijk verrekenbeding is, er geen sprake is van een belastbare schenking. Het moet wel gaan om een ‘wederkerig’ finaal verrekenbeding. Dat wil zeggen dat de finale verrekening zowel bij het overlijden van de ene als van de andere partner moet gelden.
Het uitsluiten van vermogensbestanddelen of schulden
Het besluit neemt nog een onduidelijkheid weg. Als een ongehuwd stel samen een woning heeft en daarna gaat trouwen en niets afspreekt bij het huwelijk, dan vallen zowel de woning als de eigenwoningschuld in de wettelijke gemeenschap. Als ze weer uit elkaar gaan, dan hebben ze allebei recht op 50% van de woning en de eigenwoningschuld. Dit geldt ook wanneer een van de partners eigen geld had ingebracht en daardoor recht zou hebben op een groter deel van de woning, dan wel een kleiner deel van de schuld. Maar wat gebeurt er als ze willen trouwen in wettelijke gemeenschap van goederen en de onderlinge verdeling van de eigenwoningschuld willen houden zoals deze was? Dat keurt de staatssecretaris goed. Ze hoeven dan geen schenkbelasting te betalen. Maar hij stelt wel een aantal voorwaarden hieraan:
- dat ze in de huwelijkse voorwaarden opnemen dat ze een wettelijke gemeenschap van goederen volgens het vanaf 1 januari 2018 geldende wettelijke huwelijksgoederenregime aangaan, waarin beiden voor gelijke delen gerechtigd zijn.
- dat er sprake is van een onderlinge schuld tussen de echtgenoten, ontstaan bij de gezamenlijke aanschaf van de eigen woning, die zonder nadere afspraak tot de wettelijke gemeenschap van goederen zou behoren op grond van het nieuwe huwelijksvermogensrecht.
- dat in de huwelijkse voorwaarden, waarbij een wettelijke gemeenschap is aangegaan, alleen met betrekking tot de onderlinge schuld is afgeweken van het wettelijke huwelijksgoederenregime.
- dat het gaat om de aanschaf van een eigen woning in fiscale zin (dus bijvoorbeeld niet een tweede woning).
Hypotheekadvies
Het is vooral voor hypotheekadviseurs van belang: ze kunnen nu adviseren om een interne draagplicht van de eigenwoningschuld tussen partners af te spreken, zonder dat dit negatieve fiscale gevolgen heeft. En positief is dat hierdoor de hele rente over de eigenwoningschuld aftrekbaar blijft.
Meer informatie nodig?
Lees het artikel ‘Niet automatisch meer trouwen in gemeenschap van goederen’
Lees het besluit van de staatssecretaris
Ook in verschillende opleidingen van NIBE-SVV komt dit onderwerp aan de orde:
