Ophef over tuchtrecht in de financiële sector
Onlangs kreeg een Rabomedewerker van DSI een boete in verband met het manipuleren met de Liborrente. Die uitspraak leidde tot veel ophef, omdat die als te gering werd gezien in vergelijking met de zware straffen in het buitenland. Toch was er niets mis met de door DSI opgelegde straf. We leggen het uit.
Strafrecht en tuchtrecht
Ten eerste moet men strafrecht en tuchtrecht niet met elkaar verwarren:
- Het strafrecht handhaaft regels die zijn vastgelegd in de wet. Het Openbaar Ministerie kan uitsluitend optreden wanneer de wet is overtreden. In het strafrecht staat de strafmaat centraal.
- Tuchtrecht betreft in feite zelfregulering: de beroepsgroep spreekt op vrijwillige basis gedragsregels af en roept overtreders binnen de beroepsgroep ter verantwoording. Tuchtrecht handhaaft dus de afgesproken gedragsregels, vastgelegd in een gedragscode. Tuchtrecht kan dus ook ingrijpen als gedrag weliswaar niet strafbaar is, maar wel moreel laakbaar. Bij tuchtrecht gaat het er in de eerste plaats om iemand verantwoording af te laten leggen, wanneer diegene zich niet aan de gedragsregels houdt. De strafmaat staat minder centraal. Tuchtrecht is bedoeld voor de correctie van gedrag, voor het overdragen van normen en om herhaling van fouten te voorkomen. In feite wordt er namens de eigen beroepsgroep geoordeeld.
Waarom strafrecht én tuchtrecht?
Het recente verleden heeft bewezen dat het strafrecht alléén niet genoeg is om gedrag te veranderen en vertrouwen te herstellen. Strafrecht kent nauwkeurig omschreven delictsomschrijvingen en is daarmee zeer strikt gedefinieerd. Tuchtrecht kent open normen en kijkt vanuit een ander perspectief naar zaken. De toetsingskaders zijn ruimer (zaken als fatsoen, normen en waarden kunnen hierbij betrokken worden). Gedrag van professionals in hun beroepsuitoefening is beter te toetsen aan de hand van open normen.
Verschillende instanties
De financiële sector kent verschillende instanties om ongewenst gedrag te ontmoedigen. We zetten ze voor u op een rijtje:
DSI
DSI faciliteert een tuchtcommissie en een commissie van beroep. Zij kunnen disciplinaire maatregelen nemen als een medewerker in de financiële sector de Gedragscode overtreedt en zo de financiële sector in een kwaad daglicht zet. De maatregelen variëren van berispingen en boetes tot schorsing of permanente verwijdering uit de DSI-registers.
De zaak van de met de Liborrente manipulerende Rabomedewerker is zo ook door DSI aanhangig gemaakt bij de Tuchtcommissie.
Het tuchtrecht van DSI valt onder de categorie zelfregulering in de beleggingssector. De beleggingsprofessionals die zijn aangesloten bij DSI committeren zich op vrijwillige basis aan de DSI-gedragscode en aan het DSI-tuchtrecht. Dit zijn zij niet wettelijk verplicht. Alleen DSI-gecertificeerden kunnen door DSI worden aangesproken op hun gedrag.
Op basis van meldingen dat de gedragscode door bij DSI gecertificeerde professionals overtreden is, maakt DSI de zaak aanhangig bij een onafhankelijke Tuchtcommissie. Deze meldingen kunnen bijvoorbeeld afkomstig zijn van financiële instellingen, van collega’s of van consumenten. Daarnaast kan DSI naar aanleiding van berichten in de media of op basis van zelf uitgevoerd onderzoek besluiten een tuchtzaak te starten.
Stichting Tuchtrecht Banken
Stichting Tuchtrecht Banken is opgericht om via zelfregulering uitvoering te geven aan het tuchtrecht behorende bij de wettelijk verplichte bankierseed. De eed ging op 1 april 2015 in en alleen kwesties die op of na die datum hebben plaatsgevonden kunnen worden behandeld.
Het tuchtrecht voor banken betreft uitsluitend bankmedewerkers. Circa 87.000 bankmedewerkers hebben de eed moeten afleggen en ondertekenen. Dit is dus niet vrijwillig. Breekt een bankmedewerker de bankierseed, dan kan deze worden gedaagd voor de onafhankelijke Tuchtcommissie.
Doel van het Tuchtrecht Banken is het ter verantwoording roepen van bankmedewerkers die de bankierseed hebben overtreden. Ook hier staat niet de (hoogte van) de eventuele boete of schikking centraal, maar het aanpakken van onprofessioneel gedrag. DSI biedt logistieke en administratieve ondersteuning aan Tuchtrecht Banken en treedt op als aanklager.
Kifid
Bij het Kifid kunnen particulieren terecht die een klacht hebben tegen een financiële instelling. Het gaat hierbij dus niet om individuen, zoals bij DSI of Stichting Tuchtrecht Banken, maar om bedrijven. Bij Kifid kan ook om schadevergoeding gevraagd worden. Dit kan niet bij DSI of Stichting Tuchtrecht Banken.
Meer weten
Lees meer over de DSI-uitspraak die tot ophef leidde
Bekijk de site van DSI
Ook in diverse opleidingen van NIBE-SVV komt integer gedrag in de financiële sector aan de orde:
