De impact van de AFM op het begrip ‘adviseren’

Als je financieel advies geeft, is het essentieel om de zorgplicht die voortvloeit uit de Wet op het financieel toezicht (Wft) na te leven. Maar wat houdt ‘adviseren’ precies in? De AFM heeft hier een eigen interpretatie aan gegeven. In deze blog verkennen we deze interpretatie en de implicaties voor financieel dienstverleners. 

Aanleiding voor de nieuwe interpretatie 

De AFM hecht veel waarde aan de relatie tussen financieel dienstverleners en hun klanten. Het is niet voldoende om slechts eenmalig contact te hebben; er moet sprake zijn van doorlopende ondersteuning. Dit houdt in dat financieel dienstverleners regelmatig moeten controleren of een (lang geleden) afgesloten product nog aansluit bij de actuele situatie van de klant. 

Eind 2021 deed de AFM een oproep aan financieel dienstverleners om deze ‘doorlopende ondersteuning’ serieus te nemen. Klanten moeten vooraf goed geïnformeerd zijn over de hoeveelheid begeleiding die zij ontvangen na het afnemen van een product. De AFM benadrukte ook dat dienstverleners zich moeten houden aan de gemaakte beloftes. 

De impact van veranderingen in de situatie van de klant 

Daarnaast is het voor financieel dienstverleners belangrijk om in te spelen op gebeurtenissen die de passendheid van eerdere adviezen kunnen beïnvloeden. Veranderingen in persoonlijke omstandigheden zoals ziekte, scheiding of pensionering, evenals marktomstandigheden zoals nieuwe wetgeving of renteveranderingen, kunnen belangrijke redenen zijn om eerder gegeven adviezen te herzien. 

De opvallende opmerking van de AFM 

Een opmerkelijke uitspraak van de AFM is dat zij veel vragen ontvangt over het onderscheid tussen ‘informeren’ en ‘adviseren’. Dit onderscheid is van groot belang, omdat alleen vakbekwame adviseurs met de juiste diploma’s mogen adviseren. Bovendien moeten zij werken voor een onderneming die hiervoor een vergunning heeft. De AFM houdt toezicht op de naleving van deze regels, ongeacht het aantal binnengekomen klachten. 

Huiverigheid onder financieel dienstverleners 

De AFM signaleerde dat de uitgebreide zorgplicht ervoor zorgt dat financieel dienstverleners terughoudend zijn in het bieden van doorlopende ondersteuning. Iedere keer dat er ‘geadviseerd’ wordt, komt er een groter risico bij kijken, wat betekent dat er ook veel meer documentatie vereist is. Dit kan leiden tot een grotere administratieve last voor adviseurs. 

Onderscheid tussen ‘adviseren’ en ‘informeren’ 

Het is belangrijk om te begrijpen dat voor advies over beleggingen of producten met een beleggingscomponent een ruimere interpretatie van ‘adviseren’ geldt dan in deze context wordt behandeld. De definitie van ‘adviseren’ volgens de Wft is als volgt: 

“Adviseren: a. het in de uitoefening van een beroep of bedrijf aanbevelen van een of meer specifieke financiële producten, met uitzondering van premiepensioenvorderingen, verzekeringen en financiële instrumenten, aan een bepaalde consument; of b. het in de uitoefening van een beroep of bedrijf aanbevelen van een of meer specifieke overeenkomsten waarbij een premiepensioenvordering ontstaat, van een of meer specifieke verzekeringen of van een of meer specifieke financiële instrumenten aan een bepaalde cliënt;” 

Criteria voor adviseren 

De AFM legt uit dat er sprake is van ‘adviseren’ als aan de volgende vijf criteria is voldaan: 

• De aanbeveling wekt de suggestie dat deze passend is voor de individuele klant. 
• De aanbeveling is gebaseerd op de persoonlijke situatie van de klant. 
• De aanbeveling betreft een nieuw financieel product. 
• De aanbeveling is niet algemeen, maar specifiek gericht op een klant. 
• De aanbeveling is gericht aan een (gevolmachtigde van een) (potentiële) klant. 

Als aan één van deze voorwaarden niet is voldaan, is er geen sprake van ‘adviseren’ maar van ‘informeren’. 

Regels bij ‘informeren’ 

 Ook bij ‘informeren’ zijn er regels. Alle informatie moet duidelijk, correct en niet-misleidend zijn, zoals gesteld in artikel 4:19 Wft. Medewerkers die uitsluitend informeren, dienen vakbekwaam te zijn. Dit geldt ook voor receptionisten en andere medewerkers die niet direct adviseren maar wel informatie verstrekken. 

Gevolgen voor de adviespraktijk 

De interpretatie van de AFM heeft mogelijk invloed op de manier waarop adviseurs hun klanten benaderen. Sommige adviseurs vrezen dat financieel dienstverleners onderhoudsgesprekken gaan uitbesteden aan goedkopere partijen die niet onder de strenge definitie van ‘adviseren’ vallen. 

Aandachtspunten voor financieel dienstverleners 

Financieel dienstverleners moeten bij elke klant nagaan of zij ‘adviseren’ volgens de AFM-interpretatie. Dit is cruciaal, omdat zij de klant vooraf moeten informeren over de aard van hun dienstverlening. Bovendien kan een schending van de zorgplicht in de Wft ook leiden tot juridische gevolgen onder het Burgerlijk Wetboek. 

Meer weten? 

 Wil je meer informatie? Bekijk de oproep van eind 2021 en de interpretatie van de AFM. Het verschil tussen ‘adviseren’ en ‘informeren’ komt ook aan bod in diverse opleidingen van NIBE-SVV, zoals: 

• Wft Basis
• HBO Bachelor Financial Services Management (FSM)
• Leergang Certified Compliance Officer (CCO)
• Compliance voor Financieel Adviseurs

Blijf het hele jaar door op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in jouw vakgebied met een abonnement op Wft Triple A. 

Wil je ontdekken welke opleiding het beste bij jouw carrièredoelen past? Neem vrijblijvend contact met ons op om jouw volgende stap te bespreken.