Het raadsel van de PA-certificaten

Wat een certificaat is, weet ik. Maar wat is nu een PA-certificaat? Het smaakt mij iets teveel naar gebakken lucht. Want Permanent Actueel: dat is toch geen momentopname?

Het is een beetje mode aan het worden dat instellingen die iets doen wat zij als kennisverhogend beschouwen ‘PA-certificaten’ uitdelen. Dat PA moet dan de suggestie wekken dat zo’n certificaat iets met de Wft te maken heeft. Zo in de geest van: ‘PA-certificaat gehaald, compliance-officer kan vinkje zetten en dat is weer geregeld’. Ik vermoed dat de gemiddelde compliance-officer daar iets anders over denkt. Terecht.
 
Een ‘PA-certificaat’ is vooral een raadsel. Natuurlijk: als je iets doet dat kennisverhogend werkt, dan kun je de deelnemer een certificaat (getuigschrift, diploma, bewijs van deelneming of iets dergelijks) geven. Dat is niet nieuw. Zo’n verklaring is dan het bewijs dat de deelnemer de kennisverhogende activiteit heeft gevolgd of er in elk geval heeft bijgezeten. En misschien zelfs wel een serieuze toets over heeft afgelegd. Maar daarvoor hoeven die letters ‘PA’ er niet bij te staan.
 
‘PA’ staat voor ‘permanent actueel’. Daarmee verwijst die toevoeging naar de Wft-eis dat klantmedewerkers ‘permanent actueel’ moeten zijn; altijd moeten beschikken over actuele vakbekwaamheid voor het werk dat zij doen. En dat is ook precies de reden dat een PA-certificaat onzin is. Of iemand beschikt over de actuele vakbekwaamheid die voor zijn werkzaamheden nodig is, hangt af van (1) wat die werkzaamheden precies zijn, (2) welke vakbekwaamheid daarvoor nodig is en (3) over welke vakbekwaamheid zo’n medewerker beschikt. En dat is natuurlijk heel iets anders dan een kennisverhogende bijeenkomst organiseren en aan alle deelnemers, ongeacht hun werkzaamheden, een PA-certificaat uit te reiken.
 
Daar komt nog iets bij. Een certificaat is – simpel gezegd – gestolde vakkennis. Het geeft aan dat iemand op enig moment in het (al dan niet recente) verleden iets geleerd heeft. Maar dat is geen PA. Het woord ‘permanent’ geeft juist aan dat de PA-eis geen momentopname is. ‘Permanent actueel zijn’ is een proces. Steeds als er iets nieuws komt dat voor de werkzaamheden van belang is, moet de medewerker dat weten. Opleidingen, kennisbijeenkomsten en zeker abonnementen op actualiteitsprogramma’s zoals bijvoorbeeld Triple-A kunnen daarbij reuze behulpzaam zijn, kunnen bijdragen aan het PA zijn van de medewerker, maar kunnen nooit een garantie zijn dat een medewerker werkelijk PA is.
 
Kortom: eigenlijk is een PA-certificaat gewoon een certificaat waar de letters PA aan zijn toegevoegd om de potentiële deelnemer (of zijn werkgever) te verleiden. Of misschien wel: te misleiden met de valse verwachting dat er aan een Wft-eis wordt voldaan. Volgens mij moeten we dat in deze bedrijfstak niet doen. Ook niet onderling.