Wanneer voldoet een aanmaning?

Wetten hebben een doel. De wetgever probeert dat doel met woorden duidelijk te maken. Maar wat is uiteindelijk dan beslissend: de woorden of het doel? Daarover kunnen ook redelijk denkende mensen van mening verschillen en kan het gebeuren dat een rechter anders oordeelt dan Kifid.

Een klant betaalt zijn premie niet op tijd. Het Kifid oordeelt dat de verzekeraar aan zijn aanmaningsplicht heeft voldaan. Dus: geen dekking voor de schade. De rechtbank oordeelt anders: de aanmaning voldeed niet aan de wettelijke eisen. Dus: wel dekking. Een groot verschil. Met in beide gevallen een begrijpelijke motivering. De ene (Kifid) wat meer volgens het doel van de regels, de ander (rechtbank) wat meer volgens de letter. Wat was het geval?

De premie die de klant moet betalen loopt via automatische incasso. Maar elke afschrijving (maanden achter elkaar) wordt stelselmatig gestorneerd (door de klant teruggehaald). De klant ontvangt dan steevast een brief waarin staat dat de premie binnen 45 dagen na factuurdatum moet zijn betaald. Zo niet, dan vervalt de dekking. In die brief staat ook dat de verzekeraar na 5 dagen nog een keer probeert de premie te incasseren. Maar ook die tweede automatische incasso wordt door de klant gestorneerd. Dan, pak weg een maand na factuurdatum, ontvangt de klant de waarschuwing dat als de premie binnen ’14 dagen na dagtekening van de brief’ nog steeds niet is betaald de dekking vervalt. De klant betaalt dan meestal alsnog, maar wel vrij consequent (ruim) na die 14 dagen. Zo ook bij de laatste situatie. De verzekeraar stuurde op 1 juli zo’n laatste waarschuwing voor de premie met factuurdatum 29 mei. Toch betaalde de klant niet voor 14 juli maar pas op 21 augustus. Inmiddels was half juni een schade voorgevallen.

Het Kifid oordeelde dat de verzekeraar aan zijn aanmaningplicht had voldaan. De klant was er keer op keer op gewezen wanneer hij moest betalen en had toch elke keer de automatisch geïncasseerde premies gestorneerd. Zelfs na de 14-dagen-waarschuwing betaalde de klant pas na ruim 50 dagen. De rechter oordeelde anders. De wet bepaalt dat de wettelijk verplichte aanmaning na de vervaldag moet worden verzonden (dat was het geval) en dat de klant ná de dag van aanmaning nog 14 dagen de tijd heeft om te betalen. Omdat de verzekeraar die 14-dagentermijn liet ingaan op de datum dat de brief werd verzonden, voldeed deze niet aan de wettelijke vereisten. Zo’n brief ontvangt de klant pas op zijn vroegst na één dag en pas de dag daarna behoren die 14 dagen te gaan tellen.

Naar de letter heeft de rechter gelijk. Als de verzekeraar naar de letter zou hebben gehandeld, had hij de klant vanaf 2 of 3 juli 14 dagen de tijd moeten geven. En niet al vanaf 1 juli. Maar ja, dan had de klant dus tot 16 of 17 juli de tijd gehad om onder het verlies van dekking uit te komen. Nu de premie feitelijk pas na ruim 50 dagen werd betaald, hadden die 1 of 2 dagen meer echt geen verschil gemaakt. Dus valt er veel voor het standpunt van Kifid te zeggen. Kifid keek naar het doel van de wettelijke regeling.

Nog één misverstand ophelderend: de ‘vervaldag’ waar de wettelijke regeling over spreekt, is anders dan vaak gedacht wordt niet de premievervaldag. Praktisch alle verzekeringen kennen een respijttermijn van 30 dagen. De op 29 mei verschuldigde premie moest dus uiterlijk op 28 juni betaald zijn. Die 28 juni is de wettelijke vervaldag. Met een laatste aanmaning per 1 juli voldeed de verzekeraar dus aan die eis.

Het zou mij niet verbazen als een hogere rechter (de verzekeraar kan nog in beroep!) de verzekeraar gelijk gaat geven. Er zijn veel rechters die het doel van de wettelijke regels belangrijker vinden dan de exacte letter. Tegelijk zou ik als verzekeraar de tekst van de aanmaningsbrief toch maar aanpassen. Dat heeft die verzekeraar vast gedaan.