Afschrijving op asbestdaken: nog actueel?

Sinds 1993 is het verboden om met asbest te werken. En eind 2024 moeten alle asbestdaken verdwenen zijn. Althans dat was het plan van de minister. Maar dat plan gaat niet door. De Eerste Kamer mikte het wetsvoorstel in juni 2019 in de prullenbak. Intussen hadden de verzekeraars zich al op eind 2024 voorbereid en hun polisvoorwaarden aangepast. Moet die aanpassing nu nog wel overeind blijven?

Het asbestprobleem

De samenleving wil van het asbest af. Want, hoewel goedkoop, isolerend en brandwerend, asbestvezels leveren ook gevaar op voor de volksgezondheid. En lange tijd was dus het plan dat alle asbestdaken op 1 januari 2025 vervangen moesten zijn.
 
Vanuit die (achteraf niet juiste) aanname, hebben veel verzekeraars in hun verzekeringsvoorwaarden de bepaling opgenomen dat ze bij schade niet de volledige herbouwwaarde van een asbestdak vergoeden. In plaats daarvan wordt een lager bedrag vergoed. Vaak is dat een jaarlijks dalend percentage van de herbouwkosten van het dak; een percentage dat in 2025 op 0 uitkomt. Tenslotte: ook zonder eventuele brand zou uiterlijk in 2024 het gehele dak vervangen moeten worden, zo was de gedachte. En een verzekering is bedoeld om schadeloos te stellen. Niet om er kosten op af te wentelen die een asbestdakeigenaar zelf zou moeten dragen. Daarbij speelde natuurlijk mee dat verzekeraars een beetje bang waren dat eigenaren van gebouwen met asbestdaken misschien  – gelet op de kosten die zij voor verwijdering en vervanging van asbest moeten betalen - in de verleiding kunnen komen (de ‘in de brand, uit de brand’-gedachte).

Is die afschrijvingsgedachte nog wel juist?

Nu het wetsvoorstel van tafel is, mag iedereen met een asbestdak dat in 2025 nog gewoon laten liggen. Dat lost in elk geval het probleem op dat deskundigen al hebben gesignaleerd: het is menselijkerwijs niet mogelijk om vóór eind 2024 alle asbestdaken (opgeteld ruwweg 80 miljoen m²) te vervangen.
Daarmee is de vraag actueel: is die afschrijvingsbepaling die verzekeraars hanteren dan nog wel juist? Er zijn nu al verzekerden die schade aan hun asbestdak hebben geleden en die de redelijkheid van de afschrijfbepaling aanvechten.

Waarom redelijk?

De afloop van rechtszaken en Kifid-klachten laat zich vaak lastig voorspellen, maar we denken dat er nog steeds veel te zeggen is voor de redelijkheid van de afschrijfbepaling:

• In de eerste plaats, ook al is de datum 1 januari 2025 van tafel, vaststaat dat op termijn alle asbestdaken moeten worden vervangen. Zelfs de jongste asbestdaken (van begin 1990) hebben al een flink deel van hun levensduur achter de rug. En als er dan schade aan het dak is, is dat het aangewezen moment om er wat aan te doen. Natuurlijk kan dat voor de verzekerde op dat moment financieel ongelukkig uitkomen, maar juist daar komt een voorschotpotje voor (zo heeft de minister beloofd). Dat hoeft dus geen probleem te zijn.
• Maar belangrijker is dat verzekeraars nu eenmaal vrij zijn in het bepalen van de risico’s die zij willen verzekeren. Verzekeraars mogen herbouwwaarde, nieuwwaarde, taxatiewaarde en dergelijke hanteren. Maar dat ‘mogen’ is geen ‘moeten’. Verzekeraars vergoeden de nieuwwaarde bij inboedels en inventarissen tot een bepaalde grens. Ze passen bij reisverzekeringen afschrijvingstabellen toe, en dat mogen zij dan ook bij gebouwenverzekeringen. Dat soort bepalingen behoort tot de ‘primaire dekkingsbepalingen’. Daar is de verzekeraar geheel vrij in. Die dekkingsbepalingen mag een rechter niet op grond van de redelijkheid aan de kant schuiven.

Conclusie

Op termijn moeten alle asbestdaken worden vervangen. Een harde einddatum is niet in zicht en zal er voorlopig ook wel niet komen. Maar de afschrijvingsbepaling in een gebouwenverzekering kan gehandhaafd blijven: zowel uit het oogpunt van redelijkheid, als uit het oogpunt van de vrijheid van verzekeraars om de dekking te begrenzen.

Meer weten?

Blijf relevant met onze verzekeringsopleidingen. Ook in onze Wft-opleidingen Wft Schade Particulier en Wft Schade Zakelijk komt dit onderwerp aan de orde.