UBO-register schiet tekort

Er is op dit moment geen kwalitatief hoogstaand, betrouwbaar en werkbaar UBO-register. Dit schrijven het Verbond van Verzekeraars (Verbond), de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) en de Verenigde Betaal Instellingen Nederland (VBIN) in een paper die ze onlangs naar de ministeries van Economische Zaken en Klimaat, en Financiën hebben gestuurd. Volgens de brancheorganisaties betekent een gebrekkig UBO-register veel extra werk en kosten voor financiële instellingen. Bovendien is het ook in het nadeel van klanten, omdat het de acceptatie en soepele dienstverlening bemoeilijkt. 

Het UBO-register komt voort uit de gewijzigde Europese vierde anti-witwasrichtlijn. Het Nederlandse UBO-register is onderdeel van het Handelsregister van de Kamer van Koophandel (KvK) en moet zorgen voor inzicht in de uiteindelijke belanghebbenden (UBO’s), oftewel degenen die de uiteindelijke eigenaar zijn van of zeggenschap hebben over een organisatie. Het UBO-register is daarmee een belangrijk middel in de strijd tegen witwassen en het financieren van terrorisme. Het Nederlandse UBO-register is op 27 september 2020 ingevoerd.

Registratie in het UBO-register

Nederlandse ondernemers kregen vanaf de invoering van het register 18 maanden de tijd om de gegevens van de UBO door te geven. Maar anderhalf jaar later zijn nog maar 37,7% van alle UBO’s geregistreerd, zo blijkt uit een brief van 14 april van minister Kaag aan de Tweede Kamer. Zo’n 700.000 eigenaren hebben zich nog niet geregistreerd.

Paper van de brancheorganisaties

De problemen met het UBO-register die de brancheorganisaties noemen in het paper, zijn:

• Onvoldoende controle aan de poort:
  Financiële instellingen zijn verplicht om discrepanties terug te melden aan de KvK. Het gaat hier om een secundaire controle, als aanvulling op de controle van de KvK, die beheerder is van het UBO-register. In Nederland voert de KvK alleen plausibiliteitscontroles uit. Dat is volgens de brancheorganisaties onvoldoende. Hierdoor hebben de financiële instellingen te maken met flinke, almaar toenemende, administratieve lasten voor het melden van discrepanties. Ze pleiten daarom voor intensivering van de controle door KvK en het Bureau Economische Handhaving (BEH) op de juistheid en volledigheid van de in het UBO-register opgenomen gegevens.
• Geen uniforme uitleg UBO-begrip:
  Doordat de KvK en de financiële instellingen verschillende definities hanteren van het begrip UBO, neemt het aantal discrepanties ook toe. De brancheorganisaties zien graag dat helder is wie als UBO kwalificeert, wat zal leiden tot een afname van de discrepanties.
• Te weinig functionaliteit:
  De brancheorganisaties pleiten voor een monitoring/updateservice. Ze stellen voor dat de KvK financiële instellingen gaat informeren bij UBO-wijzigingen. Een dergelijke service is er (nog) niet voor financiële instellingen, maar is wel een vereiste voor een effectief UBO-register, vinden ze. Zonder een dergelijke monitoring/updateservice worden financiële instellingen gedwongen zelf te bewaken of de verstrekte gegevens nog correct zijn, wat veel kosten voor de instellingen met zich meebrengt.
• Te hoge kosten bij raadplegen UBO-register:
  Financiële instellingen moeten een vergoeding van € 2,55 betalen aan de KvK voor een digitaal uittreksel uit het UBO-register. Nederland loopt daarmee uit de pas met de gevraagde vergoeding in vergelijking met andere landen, stellen ze. Alleen verzekeraars al voeren op jaarbasis meer dan 20 miljoen keer UBO-onderzoek uit. Als ze daarbij het UBO-register raadplegen, leidt dit tot een jaarlijkse kostenpost van ruim € 55 miljoen voor verzekeraars. Nog los van de kosten die banken en betaalinstellingen maken, staan deze kosten volgens de brancheorganisaties niet in verhouding tot de jaarlijkse overheidskosten voor het onderhouden van het register: € 8,6 miljoen.

Handhaving van start

De overheid heeft zich tot nu toe terughoudend opgesteld bij de handhaving in afwachting van de uitkomst van een rechtszaak die is aangespannen bij het Europese Hof van Justitie. Die zaak betreft de vraag of het Luxemburgse UBO-register het recht op privacy schendt.

Minister Kaag heeft in haar brief van 14 april 2022 benadrukt dat het voor een effectieve aanpak van witwassen van groot belang is dat zoveel mogelijk organisaties hun UBO’s registreren. Ze roept daarom alle organisaties die dit nog niet gedaan hebben, op om dit alsnog te doen. Ook geeft ze aan te starten met de handhaving, want ze vindt dat men voldoende, 18 maanden, de tijd heeft gehad voor de registratie.

Mogelijke sancties

Het niet-voldoen aan de registratieplicht in het UBO-register betekent een overtreding van de Handelsregisterwet en is daarnaast een delict onder de Wet op de economische delicten. Dat betekent dat verschillende sancties mogelijk zijn, waaronder een bestuurlijke boete, een last onder dwangsom, en in zeer uitzonderlijke gevallen een gevangenisstraf, zo schrijft Kaag. Maar er komt altijd eerst per brief een laatste waarschuwing met een termijn om alsnog aan de registratieplicht te voldoen, zo stelt ze.

Inmiddels hebben de eerste 500 organisaties een waarschuwingsbrief ontvangen van het Bureau Economische Handhaving. 

Minister Kaag schrijft in haar brief ook dat er niet genoeg mankracht is om de registratieplicht te handhaven. Daarom krijgt de handhaving in sectoren waar de risico’s op witwassen en financieren van terrorisme het grootst zijn, voorrang.

NIBE-SVV-opleidingen op dit gebied

In het opleidingsaanbod van NIBE-SVV vind je diverse opleidingen die ingaan op het UBO-register en de verplichtingen zoals registratie- en meldplicht: 

• CDD en KYC: Wwft voor Betaalinstellingen
• CDD and KYC: Wwft for Payment Institutions (Engelstalig)
• Inleiding Customer Due Diligence (CDD)
• Compliance voor Financieel Adviseurs
• Certified Compliance Officer (CCO)
• CCO: Introductie Compliance
• Compliance Professional Permanent Vakbekwaam 2022
• DAC6, Regels voor het Melden van Grensoverschrijdende Transacties