Slechte toegang tot zorg door bureaucratische overheidsinstanties

Veel mensen lukt het niet of nauwelijks om zelf zorg te regelen, doordat instanties te weinig samenwerken en te veel werken vanuit eigen regels en kaders. Dat blijkt uit onderzoek van Nationale ombudsman Reinier van Zutphen. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport gaat nu met betrokken instanties aan de slag met de voorgestelde oplossingen in het rapport. Een van de aanbevelingen is meer multidisciplinair te gaan werken.

Knelpunten bij de toegang tot zorg

De Nationale ombudsman krijgt regelmatig klachten en signalen van burgers over hun toegang tot zorg. Drempels zijn hoog en regels complex. De ombudsman deed onderzoek om de problemen aan te kunnen wijzen en te helpen bij het oplossen ervan. De knelpunten die burgers ervaren bij de toegang tot zorg:
 
Onduidelijkheid bij de aanvraag

• Geen duidelijk aanspreekpunt
• Afwentelgedrag gemeenten van Wmo naar Wlz
• Bij psychiatrische problematiek geen toegang Wlz
• Van het kastje naar de muur

Onvoldoende inspraak en ondersteuning

• Geen luisterend oor en oog voor eigen inbreng
• Vaak geen (onafhankelijke) cliëntondersteuning

Onvoldoende deskundigheid professionals

• Twijfel aan kennis van de professional
• Geen domein-overstijgende expertise
• Professionals zijn onvoldoende slagvaardig

Geen continuïteit in zorg

• Minder zorg en hogere eigen bijdrage bij overstap naar Wlz
• Onderbreking hulp bij overgang naar volwassenheid
• Moeizame overgang kinderen van Jeugdwet naar Wlz
• Verschillen in pgb-regelingen in verschillende zorgwetten.

Bureaucratische rompslomp

• Lang wachten op (her)indicatie
• Overbodige herindicaties
• Problemen bij verhuizing naar andere gemeente

Domein-overstijgend handelen voor betere zorg

Om de knelpunten op te lossen stelt ombudsman Reinier van Zutphen voor: ‘Burgers moeten terecht kunnen bij een eerste aanspreekpunt waar multidisciplinair wordt samengewerkt en domein-overstijgend wordt gehandeld. De overheid is er immers voor de burgers en niet andersom.’ Ook adviseert hij om te zorgen voor een overbruggingsbudget wanneer niet direct duidelijk is welke zorgwet of financiering van toepassing is. De ombudsman heeft de oplossingen besproken met betrokken instanties. Het ministerie van VWS gaat aan de slag met de aanbevelingen, samen met Zorgverzekeraars Nederland (ZN) en Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).

Uitdaging voor adviseurs Zorgverzekeringen

De burger ziet in de toekomst mogelijk steeds meer multidisciplinaire teams, zoals sociale wijkteams. Vaak zijn zorg en ondersteuning de uitgangspunten, maar sommige teams helpen ook met werk, inkomen en schulden en sociale problemen zoals eenzaamheid. Burgers ervaren dan mogelijk minder onderscheid tussen de Jeugdwet, Wmo, Wlz en Zvw. Voor verzekeringsadviseurs staat alleen de Zorgverzekeringswet centraal. De uitdaging voor adviseurs is om de dekking en het nut van zorgverzekeringen en aanvullende ziektekostenverzekeringen helder te houden. Ook als de overheid in het belang van de burger meer aanstuurt op domein-overstijgend werken.
 
Lees meer over het onderzoek naar de knelpunten die burgers ervaren bij de toegang tot zorg in het rapport Zorgen voor burgers (Nationale Ombudsman, mei 2018).

Meer weten?

Kunt u klanten goed uitleggen wat een zorgverzekering inhoudt als ze in de praktijk het onderscheid niet goed zien tussen Zvw, Wlz, Wmo, Jeugdwet en aanvullende ziektekostenverzekeringen? U leert onder meer over de samenhang tussen zorgverzekeringen en relevante wet- en regelgeving in de Wft-module Zorgverzekeringen van NIBE-SVV.