Grote herziening langdurige zorg: AWBZ vervalt per 1 januari 2015

Na 47 jaar lijkt het erop dat de Algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ) per 1 januari 2015 komt te vervallen. Het kabinet is namelijk bezig met een grote herziening van de langdurige zorg. Een deel van de AWBZ zal worden overgeheveld naar de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en een ander deel gaat over naar de Zorgverzekeringswet (Zvw). Per 2015 wordt de AWBZ vervangen door de Wet langdurige zorg (Wlz).

Afbouw AWBZ

De AWBZ zou, zoals de naam doet vermoeden, een volksverzekering voor bijzondere, specifieke vormen van onverzekerbare zorg moeten zijn. Maar door de jaren heen is de samenstelling van de AWBZ steeds gewijzigd. En ook zorg die niet als onverzekerd wordt gezien, is in de AWBZ terecht gekomen.
De afgelopen jaren is er al een afbouw van de AWBZ te zien. Zo is een groot deel van de geestelijke gezondheidszorg (ggz) een paar jaar geleden overgeheveld naar de Zorgverzekeringswet (Zvw). Per 2015 worden er ook flinke delen van de AWBZ overgeheveld naar de Wmo en de Zvw. Wat overblijft wordt ondergebracht in de Wlz.

Wet langdurige zorg (Wlz)

Met de Wlz wordt een ‘kern-AWBZ’ gecreëerd. Daarin is alleen specifieke en onverzekerbare zorg opgenomen. Onder de Wlz valt zorg voor mensen die door beperkingen (bijvoorbeeld als gevolg van een handicapt of de leeftijd) blijvend zijn aangewezen op 24-uurs zorg of permanent toezicht. Het gaat hierbij in eerste instantie om zorg bij verblijf in instellingen, maar in specifieke situaties kan, onder bepaalde voorwaarden, de zorg ook bij de hulpbehoevende thuis geleverd worden.

Indicatiestelling

Net als momenteel bij de AWBZ het geval is, zal het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) een indicatiebesluit afgeven voor de zorg die onder de Wlz valt. Het CIZ zal per 1 januari 2015 een publiekrechtelijk zelfstandig bestuursorgaan worden.

Wlz-uitvoerder

Het regelen van de Wlz-zorg wordt regionaal belegd bij de Wlz-uitvoerder. De Wlz-uitvoerder is te vergelijken met de huidige AWBZ-zorgkantoren. De zorgkantoren zijn aparte rechtspersonen die zijn ondergebracht bij de zorgverzekeraars die in de betreffende regio traditioneel gezien het sterkst vertegenwoordigd is. Het kan dan ook voorkomen dat iemand zich voor zorg vanuit de Zvw bij zijn zorgverzekeraar moet melden, maar voor Wlz-zorg bij een andere zorgverzekeraar, namelijk de zorgverzekeraar die de concessie voor het betreffende Wlz-uitvoering heeft.  

Zorgpakket Wlz

De Wlz bevat de volgende zorg:

• verblijf in een instelling. Hieronder vallen ook voorzieningen zoals eten en drinken voor de cliënt en het schoonmaken van de woonruimte
• persoonlijke verzorging, begeleiding en verpleging
• geneeskundige behandeling van specifiek medische/gedragswetenschappelijke of specifiek paramedische aard, die noodzakelijk is in verband met de aandoening, beperking of handicap van de verzekerde
• de volgende met verblijf gepaard gaande behandelingen:
  • geneeskundige zorg van algemeen medische aard, met uitzondering van paramedische zorg
  • behandeling van een psychische stoornis als de behandeling integraal onderdeel is van de behandeling van de aandoening of beperking op basis waarvan recht is op zorg vanuit de Wlz
  • farmaceutische zorg
  • het gebruik van hulpmiddelen, noodzakelijk in verband met de in de instelling gegeven zorg
  • tandheelkundige zorg
  • kleding, verband houdende met het karakter en de doelstelling van de instelling
• het individueel gebruik van mobiliteitshulpmiddelen. Welke hulpmiddelen vanuit de Wlz worden verstrekt, wordt nog verder uitgewerkt in een algemene maatregel van bestuur;
• vervoer naar een plaats waar de verzekerde gedurende een dagdeel begeleiding of behandeling ontvangt. Het gaat hierbij om vervoer van en naar de instelling waar de verzekerde begeleiding ontvangt
• ook de woningaanpassing voor cliënten tot 18 jaar valt onder de verzekerde aanspraken. Het gaat hierbij om kinderen met Wlz-zorg die door aanpassing van de woning en met zorg langer thuis kunnen blijven wonen

PGB

De Wlz biedt de mogelijkheid voor een persoonsgebonden budget (pgb). In plaats van zorg in natura, ontvangt de persoon in kwestie een geldbedrag (budget). Hiermee kan diegene zelf de zorg inkopen die nodig is. Zo kan het zorgaanbod meer op maat geregeld worden door en/of voor de persoon die de ondersteuning of de zorg nodig heeft.

Financiering

Een groot aantal verstrekkingen worden vanuit de AWBZ overgeheveld naar de Zvw en de Wmo. Wat overblijft van de huidige AWBZ komt onder de Wlz te vallen. Dit gaat gepaard met een flinke verschuiving van de financiëringen.

De bekostiging van de huidige AWBZ wordt opgebracht door een premiepercentage van 12,65% over het belastbaar inkomen (alleen over de eerste twee belastingschijven). Dit percentage is in feite te laag. Volgens het omslagstelsel zou de premie voor 2014 de uitgaven van 2014 moeten dekken, maar in de praktijk is er een jaarlijks tekort van ongeveer 3 miljard euro.
De Wlz wordt op dezelfde wijze gefinancierd als de AWBZ, dus als een percentage over het inkomen in de eerste twee belastingschijven. Vanwege de overheveling van zorg kan het premiepercentage ten opzichte van de huidige AWBZ-premie naar beneden. Om te voorkomen dat er bij de financiering van de Wlz direct een tekort ontstaat, verwacht het ministerie van VWS dat de premie van de Wlz ongeveer 10% zal zijn.

Meer weten?

Een infographic van de hervormde langdurige zorg is te vinden op de site van het ministerie van VWS.
NIBE-SVV houdt de ontwikkelingen constant in de gaten en verwerkt deze zo snel mogelijk in de opleidingen. Het zorgstelsel komt met name aan bod in de opleiding Wft-module Zorgverzekeringen.
Ook met de app Triple A volgt u de ontwikkelingen op de voet. Bekijk bijvoorbeeld het filmpje over dit onderwerp.
Triple A biedt ook nadere informatie over de Wlz, Wmo en Zvw.